*پہ بلوچی وانگ ءَ مُنجوکیں بزگیں بلوچاں نوشتانک اُردو ءَ ھم رجانک کرتگ ، پہ وانگ ءَ کلک کن ۔

بیست ءُ نومار چ ءَ روتاک توار ءَ چاپ بوتگیں نوشتانک ءِ ارزش ءِ سبب چی اِنت کہ ڈاکٹر ناگمان ءَ نویس اِتگ ؟ یا ھما راستی ءِ نوشتہ کنگ کہ زْرمبش ءِ دوزواھانی دل ءَ ترس تیجاری ءِ سبب اِنت ؟ یا نوک راج زْرمبش ءِ سیاسی تک ءِ بندات کار شھید واجہ ( غلام محمد ) ءِ بی این ایف ءِ درگت ءَ ھما گال کہ کول ء نوشتہ کارءِ آئیءِ گْور ءَ پہ امانتی بوتگ اَنت؟ ھرکس ءَ نوشتانک ونتگ نکان ءِ راستی ،ارزش ءُ نوشتہ پیم ءِ کُلّی پھتوئی ءَ گوں تپاک کنت ، نوشتانک ءِ تہ ءَ اے رنگیں ھچ ھبر نیست کہ گوں ترندی ءَ نہ منگ بہ بنت۔ یک انچیں نوشتانکے کہ مچی ءَ وانگ بوتگ بزاں گوں چمشانک ءُ ھیال دْرانگازی ءَ مانگیش اِتگیں گالانی بوجگ ءِ ھم بندبست اَت۔ نوشتانک ءَ نامی ئیں راھشونانی نامانی تہ ءَ منی نام ءِ ھیر واھیں رنگے ءَ گرگ پہ من ء ھچ مہ زانت ءَ ابکھی ھبرے اَت ءُ گل ءَ بال کنوکیں گپے ھم ۔’’ جی ھما جاہ ءَ ءُ جی ھما منجوک ‘‘ ۔ بنگپ انچین اِنت کہ من کم ءُ گیش ھمے وڑ ءَ نویسان آں ، جیڑگ ءِ تہ ءَ دگری ایوک اے کہ من کس ءَ ایموشنل بلیک میل کنگ ءِ منوک نہ آں ۔ منی نزءَ ’’ شٹ اَپ ‘‘ ءُ ایشی ءِ بدلیں بدبوھیں گال ءَ گوں دیم ءِ مردم چَہ ھبر ءَ پیش بنگپ ءَ گسر کنگ ءُ ذات ءِ رک ءَ بند کنگ ھمترانیءِ مستریں گوچلی اِنت ۔ اگاں من ءَ کمے زھر ءُ نھر ءَ گپ ءِ اجاز ت بہ بیت گڑا گوش بہ دار ’’ یک بنگپے ءِ سر ءَ ھیال دْرانگازی کنوک ءِ جند ءِ سرءَ تژن ءُ ملنڈ زانشت ءِ چُدگ ’’ ھمترانی ‘‘ ( مکالمہ ) ءِ کُشگ ءَ سر گرگ ءِ بسات اِنت۔‘‘ لچہ کارانی میان ءَ بوتگیں گال جنگ ءَ اے لڑ ءَ ھوار مہ گیج اِت پرچا کہ آھانی تہ ءَ بنگپ وت مردم ءِ جند اِنت ۔

بلے روتاک توار ءَ چا پ بوتگیں نوشتانک ءِ درگت ءَ کرتگیں برز ءِ جستانی پسوچی بہ بیت ؟ اولی’’ پسوپنھائیں ‘‘جست ھم سْرگْوزی نہ اِنت پرچا کہ مچی ءُ گلانی بن ھشت ایر کنوک ھم یک کسے ، ماں چاگرد ءَ چَہ کسے اَرزش ءَ انکار کنگ نہ بیت ، راست اِنت کہ’’لاشار گوں ملوکیں رنداں ۔ یکیں لوگ ءِ فرزند اَں ‘ ‘ بلے اے ھم دپتر ءِ تھلیں راستی یے کہ راج ءَ سر بازءُ سردار یکے بیت اگاں چوش مہ بیت پس بے شوانگ ءَ گرکانی دپار بنت ءُ بے واجھیں ڈگاراں مُشک سند اَنت ۔ دومی پسو ءَ کتاب نوشتگینانی سر ءَ ایمان آروک چم ءَ بُنٹ اَنت ءُ باور کن اَنت ۔ سیمی پسو دومی پسو ءِ بوج اِنت ھم ءُ گوں اولی ءَ اُوں ھمگرنچ ۔ بلے ۔ بلے ۔ بلے ۔ بہ گند ئے پہ منی رنگیں سادھیں مردماں اے گالرد نوشتانک ءِ دیم ءُ لپونز ءَ یک بہ کنت ’’ ڈاکٹر ناگمان ءِ گْوشگ اِنت کہ اے جوانیں نوشتانک آئی ءِ نہ اِنت بلکیں یک دگہ مِھربانی ءَ آئی ءِ نام کارمرد کرتگ ‘‘آئی ءَ فیس بک ءَ ھمے نوشتانک ءِ رندگیری ءَ نوشتگیں منی نوشتانک ءِ سر ءَ ھیال دْرانگازی کرتگ ءُ نوشتگ :’’ولک کجا ءُ کپگ کجا ۔ من کجاءُ غلام محمد شھید ءِ مشیر ی کجا۔ یار ! منی اے مِھربانیں دوست ءَ بہ گْوش اِت چوشیں شریں نوشتانکاں دگرانی نام ءَ پرچا کن ئے ؟

چَہ ڈاکٹر ءِ اے ھال ءَ گْوش ئے منی سر ءَ گْرندے کپت ، فیس بک ءَ دموکا بستگیں دانشورھمروچ دوچار کپ اَنت کہ وت پنھان ءُ چَہ ما لوٹ اَنت کہ ما آھانی واک ءَ بے من اِیں کہ آ لس آمیدگر اَنت ءُ وتی کلیں پنھانیں راز ءُ ھالاں گْور آھاں بہ دْرشان اِیں بلے روتاک توار ءِ دموکابستگین ءَ وَ مستریں مزن مردی یے کرتگ وتی نوشتانک ڈاکٹر ءِ نام ءَ چاپائینتگ ءُ مارا گپچلے ءَ دور داتگ ۔ سنگتے ءِ کمک زرت داں اے اَڑ ءَ بہ گیشین آں : ’’ نوں اے ھبر ءِ کے شاھدی دنت فیس بک ءِ ڈاکٹر وت اِنت ؟ ‘‘ آئی ءَ ایوک وتی وِجدان ءِ بھیسہ ءَ زور دات کہ ’’ فیس بک ءِ ڈاکٹر وت بیت ۔‘‘ مئے فیس بک ءِ ڈاکٹر ھم ابکہ اِنت وھد ے من چَہ آئی ءَ جست کرت : ’’تئی ند کلونے جوڑ کنگ بوتگ ؟ یا ھدا دادانی!‘‘ ند کلون ءِ گالبند ءِ سر ءَ ڈاکٹر ءَ وتی کندگ نوشتہ کرت ءُ پسو دات :’’ یک روچے وت زانگ بیت ۔‘‘

ٖڈاکٹر راست گْوش اِیت آیکیں روچ الم کئیت کہ درسانی راز پاشک بنت ، وھدے توامیں دموکا بستگیں ند پراری ( قلمی گوریلا ) ءُ فیس بک ءِ دانشور دمادم مست گْوشان پہ وتی کار کرد ءَ بٹاک جن اَنت ، وھدے ملک دیم داتگ ءُ تتکگیں بسمل ءِ لچہ ءِ اے گالرد ءَ ’’ من تتکگ آں تو گل کتہ ، من سنگرے بدل کتہ ‘‘ پہ گْواچنی دپگال کنان آزادی ءِ باج بروکیں سرمچار ءِ بستار ءَ دادگرگ ءَ کاینت ۔ ندپراری بوگ یک کْوھنیں راھبندے ایشی ءِ سر ءَ بِھ کس ءَ ایراد نہ گیپتگ ، ایشی ءِ زانشتی ، سیاسی ءُ لوزانکی سبب ھست داں وانوک گالاں گوں نوشتہ کارءِ کرد ءَ ھمدپ مہ کنت بلکیں گال ءُ ھیالاں دلگوش بہ دنت ۔ اے رنگیں دَرور ھم ھست کہ لھتیں نوشتہ کاراں پہ وتی زند ءِ دزگٹیانی پھازگ ءَ چَہ ندناماں کمک زُرتگ ۔ بلوچی زبان ءَ سیاسیات ءُ چاگرد ءِ سر ءَ نوشتہ کنوکیں سر نوشتہ کارانی تہ ءَ ’’ شئے رگام ‘‘ ھم یک سوبمندی ند پراری یے اَت۔ مروچی ھما روچ اِنت کہ آئی ءَ ھرکس پجاکار اِیت ءُ مَن اِیت ھم ۔ بلے زاناں ھما زمانگ ھم اَتکگ کہ ما ’’ ندپراریانی ‘‘ پجیگ ءَ ’’ ندکلوناں ‘‘ ( قلمی کلون ) ھم بل اِیں کہ آ گاگدی سرکس ءِ تہ ءَ گوں وتی ند ءَ ملانک بہ ور اَنت ؟ انچوش کہ ڈاکٹر ناگمان ءِ ندکلون چَہ وتا ڈاہ دنت کہ ’’ وھدے آ نویس اِیت گڑا کس انکار کنوک نہ بیت ۔‘‘ ( سد شگر کہ اے گال ڈاکٹر ناگمان ءِ ند ءِ نہ اَنت )بلے نوں کہ فیس بک ءِ ناگمان توار ءِ ناگمان ءِ نوشتانک ءَ وتی منگ ءَ نہ اِنت ءُ آئی ءَ اے ھم گْوشتگ کہ ’’ من توار ءِ کارمنداں ھم اے ھال داتگ ۔‘‘ نوں اے جست پیداک نہ بیت کہ ھما راستی ءِ بنپد دروگ ءِ سر ءَ ایر کنگ بہ بیت چے پیم پلہ مرزی کرز اِیت ؟برز ءَ نویس اِتگ کہ نام گیپتگیں ندکلون ءِ نوشتانک دلگوش کرزاِیت بلے نوں کہ راستی نویسوک ءِ جند نام دُز ءُ دروگ بنداِنت نوشتانک ءِ نکانانی اَرزش پشت کپ اِیت ؟ ناں بِھ پشت نہ کپ اِیت ۔ ند پراریانی نوشتانک بے اَرزش نہ اَنت پرچاکہ آ اے تک ءَ یک گچ اِتگیں کوڈ نامے کار مرد کن اَنت نہ کہ یک ھست ءُ سلامتیں نوشتہ کارے ءِ نام ءَ ۔ گالرد ءَ نویسان تْرانگ ءَ کپت آں کہ توار ءِ تاکانی تہ ءَ من شھید جاوید نصیر ءِ سکین ءَ ’’ سرگزشت بولان ‘‘ ءِ نام ءَ ھفتگی سیاسی ڈائری ءِ وڑ ءَ نوشتانک نویس اِتگ پہ آھاں منی ند نام ھم شھید ءَ دوست کرتگ اَت ۔ ’’ مِھر اللہ مِھر ‘‘ بلوچی ءِ یکشل ءَ نوشتہ کنوکیں آزمانک نویسے بلے اے نام ءِ دزی پمیشکانہ اَت کہ مئے نیت چَہ آئی ءِ نامداری ءَ سوت زورگ نہ اَت بلکیں شھید جاوید ءَ لھتیں ماھاں پد نوں زانتگ کہ مِھراللہ مِھر نامیں یک دگہ نوشتہ کارے ھم ھست ءُ توار ءِ وانوک چَہ بن ءَ سرپداِت اَنت کہ مِھر اللہ مِھر ندنام اِنت ۔ بلے اد ءَ کسہ چپگان اِنت اگاں فیس بک ءِ ڈاکٹر ءِ ھبر راست اِنت گڑا نہ ایوک نوشتہ کار ءَ یک نامدار ءُ مردمانی دلدوستیں نوشتہ کارے ءِ نام دُز اِتگ بلکیں لھتیں دروگیں ھال ءُ ھبر ھم گوں آئی ءَ ھمگرنچ کرتگ ، نوشتہ وڑ ءِ تہ ءَ ھم آئی ءِ گیگان کنگ ءِ سوبمندیں جھد کنگ بوتگ داں کہ وانوکانی ستک مھکم بہ بیت کہ آ ڈاکٹر ناگمان ءَ وانگ ءَ اَنت ۔

سرپرنہ بیت کہ ڈاکٹر ءِ اے مھربانیں دوست ءَ پرچی اے کار کرتگ ۔ آ مئے رنگیں نابوداں چکاسگ ءَ اَت کہ مدام ھمترانی ءِ پاسیگ اَنت یا وتی من ءَ بلوچ راج تب ءِ سر ءَ ملنڈ کنگ ءِ جھدے اَت ؟اگاں آئی ءَ پمیشکا اے بے سریں کار کرتگ گڑا ھمے شھزانت بزانت کہ ڈاکٹر ناگمان ماں یکیں روچ ءَ گواچن ءِ بستار ءَ نہ رستگ بلکیں وتی بودشت ءُ شریانی سببءَ ۔ ڈاکٹر ناگمان ءِ ندکلون اگاں ھمے ساچشتی رنگ ءَ وتی نام ءَ گوں ھم بہ نویس اِیت باور کن اِت آئی ءِ نوشتانک ناگمانءِ ھم تنگے ءَ کمتر لیکگ نہ بنت اگاں وَ آئی ءَ شئے رگامی رِپک چِت اِیں کہ وتی ند ءِ زور ءَ ’’شئے رگام‘ ءِ ند نام ئِے ھما مڑاہ ، شرپ ءُ بستار ءِ واھند کرتگ کہ نوں آئی ءِ نزیکیں سنگت آئی ءَ شئے رگام ءِ نام ءَ یات کن اَنت ۔ راستی ءَ اے پہ شئے رگام ءِ ساچشتکار ءَ یک سوبمندی یے پرچا کہ آئی ءَ شئے رگام ءِ ندنام چَہ وتی زند ءِ بندشاں آجو بوگ ءُ نوشتہ کنگ ءَ کارمرد کرتگ نہ کہ کسی پاگ ءِچوڑ ءِ چیکگ ۔ باز کم مردم زانت کہ پشاورءَ ودی بوتگیں سید احمد شاہ بخاری اُردو ادب ءِجتا رنگیں نوشتہ کار پطرس بخاری ءِ بِیتکی نام اِنت ۔اے ندنام ءِ گچین کنگ ءِ سبب ھم دلگوش کرز اِیت ،ا سکول ءِ ھیڈ ماسٹر واٹکنزءَ آ ’’ پیر ‘‘ ءِ نام ءَ توار جتگ اَت انگریز ءِ گالوار ءَ اے توار شاہ ءِ گو ش ءَ فرانسیسی زبان ءِ ’’ پیر ‘‘گونگ ءَ کپت کہ انگریزی ءَ ’’ پیٹر ‘‘ ءُ یونانی ءَ’’ پطرس ‘‘ بیت، بے شک ندنام گچین کنگ ھم یک ازمے ۔ پہ روتاک گراب ءَ چاربندءِ نام ءَ نویس اِتگیں پہ وتی پیشرد بندیاں منی ندنام ’’ سید گل شاد ‘‘ اَت ۔ گندگ ءَ انچائیں نامے بلے سید ۔ گل ءُ شاد ءَ گستا بہ کن گڑا بلوچی زبان ءِ سئے نامی ئیں لچہ کار انی نام اَنت ۔ایشی ءِ کارمرد ءِ اجازت ھم مئے اولی اھوالکاری اولاک ’’ گراب ‘‘ ءِ سنگت ءَ گوں شَور ءُ سوڈگ ءَ پد رستگ ۔ گْوشگ ءِ مول اِیش اِنت کہ نویسگ ایوک وھد گْوازینگ نہ اِنت بلکیں یک مِھتریں کارے ۔ گال گاگد ءِ سر ءَ لیچگ ءَ پد بے جانیں سیاھگ نہ مان اَنت بلکیں ھر یک گالے مارشتے ءِ جھگیری کنت ۔ ندپراریاں ھرچ کوڈ نامے کہ دوست بیت پہ وت بہ زور اَنت کس ءَ ایراد نیست بلے یکے ءِ ندکلون جوڑ بوگ مانگیش اِتگیں کارے انچوش کہ یک زندگیں مردمے ءِ کلون جوڑ کنگ۔

’’ چَہ نوشتہ کارے ءِ ازم ءَ آژنائیں ندکار ءِ ند ءَ پِٹ اِتگیں جوھر ءُ انچائیں نوشتہ کارے میانءَ ھمے دگری اِنت کہ اولی چَہ نوشتہ کنگ ءَ پیش وتی نوشتانک ءِ آسر ءَ پوہ بیت ( منی اُستاد اسماعیل بلوچ ) ‘‘ پد ا چَہ وتی نوشتانک ءَ ھرچ کار ے کہ گرگ لوٹ اِیت گیپت ۔ اے نوشتانک اگاں ڈاکٹر ناگمان ءِ نویس اِتگیں بوت اِنت اے مراد زورگ بوتگ اَت کہ آ وتی نامداری ءُ دلدوستی ءَ کاربندان گوں اے گالوار ءَ لیکوی اُوشت ءِ تہ ءَ سُرپر بنا کنگ لوٹ اِیت ۔ اے گلگ راست اِنت کہ انچائیں نوشتہ کارانی شرگدار بی این ایف ءِ سر ءَ آ پیم ٹپ ءَ نہ کپ اِیت کہ ناگمان کچیں نوشتہ کار ءُ دلدوستانی ۔ راستی ءِ دْرشان داب ءَ ندکارے زانت ۔ نام گیپتگیں نوشتانک ءِ تہ ءَ بازانچیں گالرد ھست کہ آھانی اسرمندی راستی ءَ گٹگیر کرت کنت ، وتی ھبرانی سر ءَ ’’ انکار کنگ ءِ گنجائش پشت نہ کپ اِیت ‘‘ ءِ ڈاہ دیگ چوناھیا ھمے بنگپ ءَ دگرانی گْوشدارگ ءَ پیش آھانی رَد کنگ ءَ ھساب اِنت ۔ یک یک گالے ءِ وانگ ءَ پدوھدے من اے بنگپ ءِ سر ءَ نویس اِت گڑا ھستیں ناگمان ءَ دیم پہ دیم کنگ ابرمی اَت پرچا کہ ھمے نوشتانک ءَ ھم آیک ترءُ تاب کنوکیں کارستے بلے وھدے من اِش کرت کہ اے نوشتانک آئی ءِ نہ اِنت گڑا ھمینچک گالانی تہ ءَ کہ اے مارشت نویسگ بوت کنت ’’ منی مارشت ٹپ بوت اَنت ۔‘‘انچوش سما بوت کہ یکے ءَ منی کانپول پاتکگ ءُ آئی ءِ تہ ءَ تیزاب مان ریتکگ ۔ من وتی گال یک زندگ ءُ بیداریں مردمے ءِ گوشاں سرکنگ لوٹ اِتگ اَنت کہ رَدیں ڈسے ءَ دیم داتگیں نمد ی ءَ برگشت اَنت ۔

اے نوشتانک ءِ تہ ءَ من ءَ وتی نام گرگ ءِ سر ءَ ایراد نیست نام گیپتگیں نوشتانک ءَ وَ من ءَ بیست ءُ چار کلاک سر شاری ءُ سرمتی ءِ تہءَ کرتگ کہ ڈاکٹر ءَ من ءَ گل ریحان ءِ پنام بستگ ۔ دموکا بستگیں آشوب پھازیں سپاھیگاں چد ءُ پیش ھم توار ءِ تاکانی تہ ءَ منی کردار ایر جتگ بلے من آھانی کپتگیں نوشتانکانی ھچ پسو نہ داتگ ۔ نہ فیس بک ءُ وتی بلاگ ءِ تہ ءَ داتگیں سبکیں ایرادانی سر ءَ زھرشانی کرتگ بلکیں ڈیلیٹ ھم نہ کرتگ اَنت داں بہ زان آں مردم من ءَ چی سرپد بنت بلے وھدے یک دوزواھے ءَ اُستاد اے آر داد ءِ نام ءَ فیس بک ءَ دروگیں اکاونٹے جوڑ کرت ءُ آ اُود ءَ لوزانکی سرھالانی سر ءَ ھمترانی ءِ دْرچے بنا کرت گڑا ما ایشی ءَ فیس بک ءَ اَتکگیں زانشتی آشوب سرپد بوت اِیں ءُ بھر زرت ۔ آئی ءِ داتگیں بنگپانی سر ءَ چمشانک دیگ ءِ وھد ءَ انچوش سما بوتگ کہ ما آئی ءِ دیم ءَ نشتگ ءُ گپ ءَ اِنت دنیگت ما چَہ اے مارشتی شاتکامی ءَ الکاپی ءَ وشنود ھم نہ بوتگ اِت اِیں کہ زانگ بوت اکاونٹ دروگین اِنت ، نام گیپتگیں شتل چَہ اے آر داد ءِ جار ءَ پد دنیگت وتی ھبر ءِ سر ءَ اُوشتاتگ کہ آ ھچ رنگیں ملامتیں کارے نہ کنگ ءَ اِنت بلکیں آئی ءِ دل ءَ ھمے بلوچی لوزانک ءِ ھذمت اِنت ،منی ھیال ءَ آئی ءَ منی پجیگ ءَ اُستاد اے آر داد ءِ سر ءَ ھم زھرآیگ ءَ اِنت کہ چر اے ھذمت ءَ سوتمند بوگ نہ لوٹ اِیت ۔

دموکا بستگیں دانشوراں ! فیس بک نوکیں دور ءِ چاگردی ادارھے ۔ چاگرد ءِ تہ ءَ ھرچ رنگیں مردم جاھمنند اِنت ۔ ھمے پیم کارچ گیشترکنوری کاراں کئیت بلے چَہ ایشی ءَ مردم کُشگ ءِ ھال ھم باز اِنت ۔اگاں شما چَہ دیم ءَ آیگ ءَ ترس اِت یا وتی پجار پہ وتی زندءِ پھریزگ ءَ چیرداتگ گڑا دگرانی مارشتانی ھم ھیال ءَ بہ دار اِت ءُ وتی بودشت ءَ پہ چاگرد ءِ چل شودی ءَ کار بہ بند اِت ۔ایشی ءِ تہءَ گند مانریچگ ءَ آھاں ھچ نہ بیت کہ تچکیں مردم اَنت ءُ زان اَنت کہ اے رنگیں ادارہ چون پھازگ بنت بلے شمئے زانت گوں زیرو ءَ گرنچ ورگ ءَ پد بے ھرید بیت ۔ شما بہ گند ئے بِھ سیادی ءُ سنگتے نہ کرتگ یازند ءَ گوں وتساچیں جھان ءِ گمانی سیاداں گْوازینگ ءَ اِت پمیشکا نہ زان اِت کہ ھما وشی گوں اے آرداد ءُ ڈاکٹر ناگمان پیمیں سنگت گْونگیں اُستاداں ھمترانیءَ رَس اِیت ھمک لچی داسی ءَ گوں گپ ءَ نہ رَس اِیت ، گیشتر مردم ترا کچ گیش ستا دنت یا ایر جنت ۔ نام دزیں نوشتہ کار ءِ ھذمت ءَ ایوک ءَ ھمینچک دزبندی ءِ ھاٹیگ ھست کہ واجہ ! اگاں ترا منطورعزت ءِ پیم ءَ ببانگ دھل گپ جنگ ءِ واک نیست گڑا شئے رگام ءِ پیم ءَ وتا اندیم بہ کن ءُ راستیءَ پدر کن ۔ دزی ءُ شتلی تئی رنگیں جوانیں نوشتہ کاراں نہ بْراہ اِیت _______________فیس بک ءِ دموکاجتگیں مِھربانیں دوست ! اے دل زنگانی وانگ ءَ پد سرپد بوت ئے ؟ ’’ چَہ بے دیماں بیزاری ءُ دلریشی پمیشکا کہ زانگ نہ بیت دیم ءِ مردم چَہ ترا سرپد تر ءُ باورتر اِنت یا کسے ایوک گالانی شُوراں آس دیگ ءَ اِنت ، اگاں ناں شر زان آں گوشت گامیش ءَ سگ اِتگ ءُ زر گَور ءَ ءُ بالاچ ءَ ھلار بات اَنت پھر ۔‘‘