http://bamhalblog.blogspot.com/2012/03/blog-post_05.html اولی بھرے لنک
(دومی بھر)
مے سِتک ءُ باور یک ہُدایے ءِ سرا اِنت ،مے کلمہ محمدی اِنت ، دین گوں مے دوداں نزیک ءُ ہمدپ اِنت ، گُڑا مارا کُجام نیمون بداریت کہ ما وتی ‘زبان نوشت رہبند‘ءَ زبان ءِ تبءَ بہ گیشیینیں ءُ بہ ساچیں ،تنیگا بلوچی ءِ نبشتہ رہبند آ رنگا نہ گیشتگ کہ لوٹیت،بلے راہے لازُم درکیت۔۔
پہ بلوچی زبانءَ کوّاس ءُ سیاہگ زانتانی گُشتن ایش اِنت کہ بلوچی زبان ۔۔واول۔کنسوننٹ،، سنسیٹیو،، زبانے ءُ عربی ءُ رومن سیاہگ ‘دوئیں ‘کنسوننٹ ۔سنسیٹیو سیاہگ ‘ اَنت،پمیشکا اگاں ما ستر زور بہ جنیں اے انچیں ٹیکنیکل جیڑہے کہ ہر وڑا تَک ءُ گوْز بیت، چیا کہ سیاہگانی زید دگر اَنت ، مردمانی توار داب ءُ توار آب دگر اَنت،ربیدگ ءُ نیادیگ ءِ ہسابا ہم مَےوڑانہ اَنت ۔۔گُڑا آہچ وڑا مَے وڑا کہ نہ اَنت گُڑا ما پرچا زور کندورہے گْورابہ کناں یا آئیا شلوارے پادا بہ دیاں ۔۔چیا کہ ہر زبان ءِ وتی زید ءُ تب ءُ توار بنت ،ہر راج ءِ وتی گالوار ءُ بولی بنت ۔ ہر گالوار ءُ بولی ءِ وتی چپ ءُ چوٹیں بند ءُ بوگ بنت۔۔۔
عربی سیاہگ وتی گالواری تواراں گپت نہ کنت یا ڈلگچار اِش کُتگنت۔۔پہ بلوچی ءَ کُجام زہما جت کنت۔۔۔
اے مَے نابزانتی ءُبلوچی زبانءِ وش بہتی اِنت کہ بلوچی سے گالوار ءُ سے آپریچءِ تہا بہریں ،اے آتْراب(ریجن)ءِ مستریں زبان اِنت کہ آئی ءِ سرے اوگان ءُ سرے روسءِ بدْرنگان اِنت ،سرے ما زندران ءُ سرے ہندوستان اِنت ۔۔چُشیں شاہگاں زیدءُ باز گالواریں زبان کہ بلوچی اِنت گوں وتی کُٹمءِکسان کسانیں زباناں چوکہ بْراہوی، جدگالی،سرائیکیءُایدگہ،بلے انچوکہ من گُشت مَے نابزانتی ءَ مے زبان چورہ ءُ مارا گُنگ کُتگ۔۔چونائیا مے لسانی جیڑہ چو مان نہ گیشیتگنت کہ ما سرپد بئیگائیں ۔۔
ہر زبان ءِ وتی سائینس ءُ سسٹمے بیت کہ آ وتی گروہ ءُ ٹولی ءِ تہا وتی پجّار ءَ برجاداریت۔
سیاہگ ءُ راست نبیسی ءِ چار ‘کالب‘بنت
ا۔۔پونیم (بُندری جواناب)،،نمبر 2 پونٹیک (ہواریں جْواناب)نمبر 3 کشّاب(واول) نمبر 4 دوکشّاب ( ڈِپتانگ)۔
بلوچی بند جْواناب 22 اَنت
بلوچی پونیم کنسوننٹ
ب پ ت ٹ ج چ د ڈ ر ڑ زژ س ش ک گ ل م ن و ہ ی ے ( ‘ی‘ے‘ دو نہ اَنت یکے )۔
بلوچی ہوار جْواناب 29 اَنت؛
بلوچی پونٹک کنسوننٹ
ا ب پ ت ٹ ث ج چ خ د ڈ ذ ر ڑ ز ژ س ش غ ف ک گ ل م ن و ہ ء ی ے
بلوچی کشّاب (واول) 10۔تا۔12 اَنت ؛
اُہ ۔اَہ۔ اِہ۔ آ ۔اُو ۔اْو ۔ اَو ۔اِی ۔ اْے۔اَے(دوئیں گیشیں کشّاب ایش اَنت ۔تْرندیں پیش =مُورک،چُورک۔ تْرندیں زیر=شِیرک ،بیرک)۔
بلوچی ءِدوکشّاب (ڈپتانگ)8 اَنت ؛
اَں ۔اُں۔اِں۔آں۔
اُوں ۔اَوں۔اِیں ۔اَیں۔
زبان دربر بلوچی زبانءِ توارآبانی وانگءُ ریسءُ پرّیسا پداے آسرءَ سر بوتگنت کہ ‘کتابی تواراب زانتاں ‘ بہ ڈسّنت کہ ابّہ بلوچی زبانءِ وتی گُپت اِنت ‘اگاں منا کُجام کالبے ءَ کہ پرّینئے، بچارت منا‘ پونز ءُ گوش‘ مہ کنئت‘۔۔عربی سیاہگ ءَ ہرچ تاوانے داتگ و داتگ ، بلے دیمترا چُشیں ردی نگیگ تِریں تاوان دینت کہ باریں تئ زبانءِ پجّار مانیت یا نہ ۔۔
نوں بیا توار آب زانتاں میار ترّینیں آ بہ گیشّین اَنت کہ‘عربی ‘یا‘رومن ‘(سیاہگ)‘واول سنسیٹیو سیاہگ ‘اَنت یا ‘کنسوننٹ سِنسیٹیو سیاہگ‘اَنت ۔اے کئ درد ءِ سر اِنت؟ہما بزاننت ہمایانی کار۔۔۔۔؟؟ در اَسلا ہمے جاگہ اِنت کہ بلوچی زبانءِ نبشتوانی رہبند ءَ ناراست ءُ ‘گٹّ‘کنت، چوکہ ‘دْراہ‘منی دلءَ اے لبز آ وڑا کہ منی دپءَ درایگا اِنت ،آ وڑ نبشتہ بئیگا نہ اِنت ، دپءَ ‘پیش‘ءِ توار ہم آیگا اِنت ، بلے جنٰگا جاگہ ئے نیست،‘د‘ ءِ سرا وَ‘(گْرنچ)اِنت،‘ر‘ءِ دیما ‘الف‘اِنت بزاں ‘وتیگ‘ئے واننت ، درامد،وتیا وت زاننت ۔۔چو کہ بْراہ۔ پْراہ . دْراہ۔دْرد۔۔
کوریں مکتبی ءَ ہمے جیڑگ لاچار کنت کہ سائینسی کالب ءِ وانینوک وہدے بلوچی ءِ توارابانی گیشواری ءِ دورانا یا وانینگ ءِ وہدا ،بلوچیءِ توارآباں کشّئت نہ کنت یا آئی ءِ دپءَ نیاینت ، گُڑا شور چی اِنت ؟ چے کنگ بہ بیت؟؟ گوشت گہیت وادئے کننت،،واد کہ گہیت چون اش کننت ‘ماچوں بہ منّیں کہ ‘جی اے زبان باز ‘سِنسیٹیوئیں زبانے،واول ، بہ بیت یا کنسوننٹ ، بُرّ ءُ بِرین لوٹیت تاکہ سائینسی کالبے ءَ پِٹّ بہ بیت ‘ پمیشکابازیں‘اُرت نازُرکین کشّاب ‘ءُ‘ دوکشاب ‘ بگندئے بہ مانیت ‘ہمے‘گندو مگندیں ، گندگ بئیوکیں ‘گْونڈ گْونڈیں ‘توارُک‘ باز ہیالداری ءُ دلگوش لوٹنت۔۔ منی دلءَ پہ ایشاں نشان الّم اِنت ۔۔ ہچ یلہ دئیگ مہ بیت ۔۔بوت کنت ہمے اُورت نازُرک ‘تئ زبان ءِ ارواہ بہ بنت۔۔۔اگاں ناں گُڑا دْرمّکول۔دَرمکولءُ پیدْراک ، پیدارک بیت۔۔ یا ہما کسہ کہ سواس کسان اَنت ، پاداں کمّو بُرّ۔۔۔
نوں مردم جیڑیت تہ چے بہ جیڑیت ؟؟ بلکیں بلوچی سِنسیٹیو زبانے ، بلے پہ سیاہگءِ لاچاریءَ ‘زبان ءِ بُرّ بْرین ‘چہ پہم ءَ بالائیں ہبرے بیت، چیا کہ زبان ٹریفکءِ قانون نہ اِنت کہ انگریزءِ پتءَ یک شپے جوڑ کُتگ۔۔۔چیزے لوٹ ءُ گُزر ،یا جان سلامت کنوکیں ‘‘دلگوش‘‘،یے درکار اِنت ئے،اے بوت تو ڈرائیورئے ، مکانیک ئے ، مستری ئے ، زبان مِستری ءَ دانی چُشیں کالبے جوڑ نہ کُرتگ کہ دنیا ءِ کُلیں زبان توار آئی ءِ تہا بیاینت۔۔۔
ما چہ واول ءُ کنسوننٹانی ودّگ ءِ تْرس آماچی ءَ دُور، یک جوانیں ‘نبشتوانے‘بہ ساچیں کہ نبشتانکی ڈکاں بہ گیپت، پریشیا مارا سیاہگ مٹ کنگ کپیت یا نوکتر کنگ ، ہچ وڑیں اِلّ ءُ گِشے مہ بیت ۔۔چیا کہ مے زبان انچُش اِنت کہ عربی ءِ سیاہگ ءِ تہا جنجال کنت‘یک‘ءِ‘ئیت‘،‘تہنا‘ءِ‘ایوک‘ آرگ‘ءِ‘آؤرت‘ِ‘نادْراہ ءُ دْراہی‘۔۔۔ چُشیں بازیں لبزاَست کہ رومن ءُ عربی دوئیں سیاہگاں نبشتہ نہ بنت یا راستوان نہ بنت ،ایشی ءِ بزانت ایش کہ بزاں سیاہگ نزور اِنت یا زبان ءِ ڈکءُ بند گیشتراَنت۔۔۔اے منگی گپے کہ بلوچی زبان چہ عربی ءُ رومن ءَ کْوہن تر بیت ،نوک تر نہ بیت۔۔چیا کہ بلوچی زبان ہمنچو پُہتہ اِنت کہ بے سرءُ پادی ءِ ہچ گُنجائش ئےِنیست۔۔۔پہ درور بلوچی ءِ تہا ہچ ‘‘مِہمل‘یا‘نکرہ‘‘نیست، ہمے گپ بلوچی زبانءَ پہکءُ پیاپیں تنگہے کنت ۔۔چو کہ ‘پانی وانی ‘یا‘آپ ماپ‘۔۔۔بُندرا بلوچی چوش اَنت ؛ آپ ءُ تام ؛چاہ ءُ چہر ؛کاہ ءُ کدیم؛ دگہ سک باز۔۔۔پمیشکا اے سیاہگ بلوچی زبانءِ دیما لاچار اَنت کہ ایشی ءِ کمی ءُ تکستاں بہ کشّنت۔۔یا کشّئت بہ کنت ۔۔
سیاہگءِ رد ءُ گچیں رندی جیڑہے۔۔
چدو پیسر اے درگتا ہرچ کارے بوتگ آ چار ءُ تپاس بہ بنت۔۔اے چارگ مہ بیت کہ تاں اے ہدّءَ کئیا سر کُتگ ؟ ہمے زانگ ءُ در برگ لوٹیت کہ چدو گیشتر جْوان تر چوں بوت کنت ۔۔؟؟
یک ہسابے ءَ اگاں ما اُورت بچاریں تہ‘توار زانتی چکاسنگ‘ءِ جند بلوچی ءِ توارینکانی گِرگا سوبیں نہ اِنت ،بگندئے ہمے ‘اِسکرپٹ سنسیوٹی‘اِنت کہ مردمءَ بہہ ءُ بکّڑ کنت، نبشتوانی ءَ مانگیشینیت۔۔اِنچو ریس ءُ پرّیس ءُ لیس ءُ پلّیسا پد ما گُشت کنیں کہ ‘عربی‘ءُ‘رومن‘سیاہگ پہ بلوچی زبانءَ جامگ نہ اَنت ۔۔بلے پدا ہم چارگ لوٹیت کہ پہ گیشواری ءَ کُجام ڈکّ ءُ در پچ اَنت ، بندگ بہ بنت۔۔؟؟ کُجام کمی نزوری اَنت ، گرگ بہ بنت۔۔؟؟
توار آب ‘زانت اے آسرءَ سر بوتگنت کہ ہئو تاں زبان وتی دلکشّیں سیاہگاں نبشتہ مہ بنت، وانگ ءُ نبشتہ جنجال ءُ دردء سر ے بیت ، پمیشکا مے ہال ءُ کُچکانی ہال۔۔
ہمے جاگہ اِنت کہ مردم ‘گِہہءُ گِہتر‘ ءَ گچین بکنت باز جْوان ءُ گہیں کردے بیت۔۔نیکہ ‘ہراب ءُ ہراب تِر ‘ءَ‘کہ آسرئےِ بد اِنت ۔۔۔
ہلاس تاکند گدار پسنی ءِ منتءَ